Ouderlijk zelfvertrouwen bij zorgenkinderen
Hoe staan jullie daar eigenlijk in? ; Ik heb een zoon met ADHD/ass-kenmerken en een laag IQ. Inmiddels is hij 25, uit huis en samenwonend en heeft hij een begeleid werken plek. Het contact tussen ons is niet zo goed; zoon houdt dit af.
Vanaf heel jongs af aan hebben wij (vader en ik) veel extra energie moeten inzetten en zijn wij bezig geweest met hulpverleningstrajecten. Ondanks dat, viel op diverse plekken wel op dat hij zich niet altijd gedroeg zoals het hoorde en bleven veel dingen lastig voor hem waardoor er steeds veel begeleiding van ons nodig bleef.
Inmiddels ben ik ervan overtuigd dat ik gedaan heb wat ik kon en ik niet aan mijzelf en mijn capaciteiten als moeder hoef te twijfelen. Maar eerlijk gezegd heb ik daar wel aan getwijfeld en mee geworsteld. Me onwillekeurig toch steeds afvragend: 'Wat heb ik toch verkeerd gedaan?"
E.e.a. is bij ons misschien sterker omdat mijn zoon ook op zijn 16 van huis is weggelopen en ingetrokken bij zijn veel oudere vriend. En het contact tussen ons is nog steeds moeizaam. Dat geeft je ook deels het gevoel, wat is er toch?; te meer dat hij daar eigenlijk nooit duidelijk over is geweest. Het enige wat hij gezegd heeft is: 'Jullie waren zo streng'. En wij waren ook streng denk ik, als je dat vergelijkt, maar dat was ook ingegeven door hulpverlening: 'wees vooral consequent en duidelijk; geef die structuur.' M.a.w.: hij had dat ook zo duidelijk nodig!
Hoe is het met jullie gedachtes en gevoelens hierover? Heb jij wel eens het gevoel dat je toch te kort geschoten bent, terwijl je zo je best gedaan hebt? Of heb je hier nooit last van gehad?
Het is voor een 'normaal' denkend persoon (jij en hulpverleners) heel lastig om te begrijpen hoe in dit geval jouw zoon denkt.
Je doet je best op de manier waarvan jullie denken dat die het beste is.
Bij jullie zoon werkt dat natuurlijk precies zo. Wat voor ons logisch is, is voor hem misschien wel een hele uitdaging of complex gebeuren.
Hierdoor zullen simpele regels wellicht als straf voelen en hulp misschien beklemmend of belerend.
Voor hem is het waarschijnlijk heel lastig om het juiste gevoel onder woorden te brengen.
Wij kunnen meestal wel goed aanvoelen wat onze emotie is. Blij, verdrietig, boos of de wat meer complexere tussengevoelens. Hij zal dat waarschijnlijk moeilijk vinden en een gevoel zoals teleurgesteld omschrijven als boos en je begrijpt me niet.
Jouw zoon is inmiddels al wat ouder, dus waarschijnlijk heb je al een redelijk goed beeld bij zijn emotie uiting en wanneer hij welke emotie laat zien.
Ga vooral de schuld niet bij jezelf leggen, want niemand heeft in dit geval schuld. Jullie dealen beide op een manier met een situatie die je op dat moment logisch vind.
Mijn zoon is van het andere uiterste. Intelligent en emotioneel. Ook bij hem heb ik wel eens het gevoel dat ik het niet goed doe, maar zijn belevingswereld is gewoon anders. Misschien moet ik het op dat moment anders aanpakken, maar je handeld naar je eigen kunnen.
Wat bij ons helpt is hem even een kwartiertje boos te laten zijn. Ik zelf kan dan ook even de boel overdenken en afkoelen.
Dan ga ik daarna op een rustig privé plekje samen met hem zitten en praten we alles door en proberen we alle emoties uit te leggen en de reden waarom we beiden zo reageren.
Opvoeden is geen Olympische sport, waarbij je precies af kan meten aan vooraf vastgestelde prestatie-indicatoren hoe goed of slecht iemand het doet. Het heeft dan weinig zin om jezelf schuldig te voelen. Als je iets echt verkeerd doet, wat je van te voren had kunnen weten, dan is schuldgevoel volkomen terecht (bv je kind mishandelen, je eigen emoties de vrije loop laten terwijl je dat bij een collega niet zou doen). Maár verder doet iedereen maar wat en de mensen die hebben doorgeleerd voor het omgaan met IADH kinderen laten ook behoorlijk wat steken vallen. Bovendien is het geen eenrichtingsverkeer en mag het kind zelf ook wel zijn best doen om de wereld en zijn ouders te begrijpen (tenzij hij daar echt niet toe in staat is, maar dan kan hij beter niet vrij rondlopen).
Voel ik me schuldig over alles wat beter had gekund? Nee, alleen als ik dat ook inderdaad had kunnen weten (er zijn echt wel dingen die ons allebei nog steeds niet lekker zitten, maar je kunt het verleden niet overdoen) en als ik er inderdaad toe in staat was op dat moment. En als ik er niet van geleerd heb, terwijl dat wel had gekund. Mensen moeten toch hun eigen pad volgen, een kind is geen onbeschreven blad en je bent als ouders ook niet de enige tekenaars.
Neemt niet weg dat het pijnlijk kan zijn om steeds je verwachtingen los te moeten laten. Vooral als er niet zoveel voor in de plaats komt. Dat zijn helaas dingen die je niet in de hand hebt. Een oud gezegde is “er is overal wel wat” en mijn ervaring is dat de meest uiteenlopende mensen toch kunnen tobben met een of meer van hun kinderen. Van schuld of fout is dan naar mijn idee helemaal geen sprake, wel van elkaar niet kunnen bereiken. En dat is pijnlijk. Maar blijkbaar hoort het erbij want het gebeurt overal.
Ja, daar heb ik heel veel last van. Ik denk dat ik mijn kind(eren) overvraagd heb. En mijn psycholoog zei een keer: “weet je wie er nog meer overvraagd was?”. Dat weet ik wel. Ik. Ik heb niet voor niets de zorg moeten overlaten aan anderen. Mede omdat ik zelf ernstig ziek werd en het gewoonweg niet meer kon. Degenen die het overnamen, vonden dat ze zoveel kon, wat knap! Dat ze dat allemaal kan! Toen voelde ik voor het eerst dat ik haar zwaar heb overvraagd. Het is al heel wat als ze eet, zich wast en schone kleding aandoet en naar een dagbesteding gaat. Het is super goed als ze 1x per week kookt en mega goed dat ze haar kamer opruimt en schoonmaakt en fantastisch dat ze al weet hóe ze moet schoonmaken. Nou, zoveel superlatieven had ik nooit, want ik vond dat basis zaken die ze behoorde te kunnen om zelfstandig te kunnen functioneren. Maar dat kunnen ze dus helemaal niet. Voor mij geeft dat een gevoel van falen, ik heb hun beperkingen te weinig gezien en ze teveel willen leren. Doordat ik zo in de rol van mantelzorger zat, was ik te weinig ‘moeder’. En nu zoek ik weer naar mijn rol. Zodat ze het leuk vinden om met mij om te blijven gaan. Ik ben nog steeds zoekende.
Niet alles is 'oplosbaar', sterker nog, het meeste niet. Ik weet ook niet zo goed wat degene boven me bedoelt met dat de hulpverlening steken heeft laten vallen. Daarbij is het geen kwestie van wie de schuldige is. Zoveel is van invloed op interactie tussen mensen. Daarnaast heb je als ouder maar beperkt invloed op het gedrag van je kind.
Het is één van de thema's die vaak terugkomen bij mensen/ouders die ik zie.
ToetieToover schreef op 15-08-2023 om 10:02:
Ja, daar heb ik heel veel last van. Ik denk dat ik mijn kind(eren) overvraagd heb. En mijn psycholoog zei een keer: “weet je wie er nog meer overvraagd was?”. Dat weet ik wel. Ik. Ik heb niet voor niets de zorg moeten overlaten aan anderen. Mede omdat ik zelf ernstig ziek werd en het gewoonweg niet meer kon. Degenen die het overnamen, vonden dat ze zoveel kon, wat knap! Dat ze dat allemaal kan! Toen voelde ik voor het eerst dat ik haar zwaar heb overvraagd. Het is al heel wat als ze eet, zich wast en schone kleding aandoet en naar een dagbesteding gaat. Het is super goed als ze 1x per week kookt en mega goed dat ze haar kamer opruimt en schoonmaakt en fantastisch dat ze al weet hóe ze moet schoonmaken. Nou, zoveel superlatieven had ik nooit, want ik vond dat basis zaken die ze behoorde te kunnen om zelfstandig te kunnen functioneren. Maar dat kunnen ze dus helemaal niet. Voor mij geeft dat een gevoel van falen, ik heb hun beperkingen te weinig gezien en ze teveel willen leren. Doordat ik zo in de rol van mantelzorger zat, was ik te weinig ‘moeder’. En nu zoek ik weer naar mijn rol. Zodat ze het leuk vinden om met mij om te blijven gaan. Ik ben nog steeds zoekende.
Wij hebben ook altijd overvraagd, mede omdat de diagnoses pas na 10 of 12 jaar kwamen, maar ook omdat we zelf zoals dat heet, een “hoog streefniveau” hebben.
Achteraf vonden we dat ook weer niet alleen maar slecht omdat kinderen dan wel verder komen dan wanneer je gelijk al het bijltje erbij neer gooit en de lat laag legt. Het ene kind is tenslotte het andere niet. Wel hadden we meer oog moeten hebben voor niet kunnen versus niet willen, en dat hebben we dan ook vaak bij moeten stellen. Luisteren naar je kind is dan erg belangrijk (ik vind dat MamaE dat heel goed doet) en niet teveel vasthouden aan wat hoort. Ik ben vaak te makkelijk, doe liefst alles voor ze, mijn man is weer strenger en ik twijfel vaak of ik nou juist meer had moeten ingrijpen of dat ik hem juist meer zijn gang had moeten laten gaan. Anderzijds luister ik altijd naar de kinderen terwijl hij er nog wel eens overheen walst. We zijn qua aanpak enorm naar elkaar toegegroeid, dat was in het begin wel anders. Toch heb ik niet het idee dat andere ouders het overall beter hadden gedaan. Ik zie soms wel ouders bewonderenswaardig kalm blijven, dat had ik vroeger ook willen kunnen.
Eigenlijk, als ik er goed over na denk, ben ik me vooral steeds meer neer gaan leggen bij mijn eigen feilbaarheid. Wat ik knap lastig vond. En vind.
Een “hoog streefniveau”, dat is mooi verwoord. Hier ook pas diagnoses op 13 en 15-jarige leeftijd. Maar met hun 4e jaar zat ik al bij de orthopedagoog met de vraag of ze nou niet ‘willen’ of niet ‘kunnen’ en die vraag is het centrale opvoedthema geweest. Het kwam steeds terug. Steeds die twijfel.
Hoog streefniveau; ja mooi woord. En ik denk dat wij ook best wel 'veeleisend' waren. Maar het viel me al wel op dat ik alles zo eindeloos moest herhalen en oefenen met kleine dingetjes die hij gewoon niet kon (kwa motoriek). Later bleek dat hij een kloof had in intelligentie: verbaal veel hoger dan performaal. Waardoor hij heel wat leek, maar in verhouding toch minder kon. Dan ga je ook twijfelen aan willen of kunnen.
Klein voorbeeld: het ophangen van zijn natte handdoek na het douchen. Altijd deed hij maar wat zodat ie er weer afviel of hij ongeduldig en boos werd. Eindeloos heb ik voor gedaan: 'Kijk, je pakt hem hier vast, je houdt hem er zo voor en schuif je hem over de stang'.
Ik weet niet of ik meer geduld zou hebben gehad als ik eerder had geweten wat er precies met hem was; maar dat denk ik achteraf ook wel eens: dat ik zo graag rustiger had willen kunnen blijven in veel situaties. Ik had eerlijk gezegd soms minder geduld voor hem met bepaalde dingen dan met de mensen (met beperking) waar ik mee werkte. Misschien wel OMDAT je daar weinig tot niets van verwacht. En omdat je minder emotioneel betrokken bent of het ze wel of niet lukt iets aan te leren.
Ik vind dat we het vrij goed hebben gedaan, al was en is het wel pittig. Zoon heeft wel een hoge intelligentie (en ASS) dus daarmee heeft hij veel gecompenseerd. Ook pas laat een diagnose (15) maar we wisten al wel langer dat hij zich anders ontwikkelde dan andere kinderen. Op sommige vlakken sneller, op sommige langzamer. Ik heb me wel vaak schuldig gevoeld omdat het kind voor wiens komst we ons in allerlei bochten hebben gewrongen bij tijden zo vreselijk ongelukkig was. Nu (hij is 19) vind ik het lastig om te bepalen in hoeverre ik hem los kan en moet laten.
Ja, het stelt je vermogens op dit vlak heel erg op de proef!!
Bij kind dat wat meer vanzelf hobbelt hier (ondanks ook flinke uitdagingen) kan ik eea veel makkelijker relativeren. Ze doet het goed, dat is het enige dat me boeit, dus het is niet zo moeilijk om die vreselijke vragen naar mezelf (heb ik het wel goed gedaan) van me af te schudden.
Ik blijf het ook lastig vinden. Volwassen zoon met ADD, ASS en dysthyme stoornis (chronische depressie) woont sinds een ruim half jaar weer thuis. Hij gaat weer begint aan een opleiding maar ziet daar erg tegenop. Er moet een hoop geregeld worden en hij overziet dat niet. Gisteren vond ik hem huilend op zijn kamer. Hij blokkeert helemaal en dan lukt er niks meer. Het lukt hem ook niet om ons om hulp te vragen. Als we het samen doen lukt het allemaal wel. Maar het initiatief ligt (weer) bij ons. En dan denken wij, hadden we hem dan toch eerder een paar keer ‘op zijn bek moeten laten gaan’? Zou hij het dan wel geleerd hebben? Wij weten vrij zeker van niet. En nu met het begin van zijn studie willen wij hem zeker niet laten struikelen. We willen juist graag dat hij nu eindelijk een succeservaring heeft.
Maar herkenbaar, het doorlopen aan jezelf twijfelen als ouder.
Jonagold schreef op 15-08-2023 om 16:18:
Ik blijf het ook lastig vinden. Volwassen zoon met ADD, ASS en dysthyme stoornis (chronische depressie) woont sinds een ruim half jaar weer thuis. Hij gaat weer begint aan een opleiding maar ziet daar erg tegenop. Er moet een hoop geregeld worden en hij overziet dat niet. Gisteren vond ik hem huilend op zijn kamer. Hij blokkeert helemaal en dan lukt er niks meer. Het lukt hem ook niet om ons om hulp te vragen. Als we het samen doen lukt het allemaal wel. Maar het initiatief ligt (weer) bij ons. En dan denken wij, hadden we hem dan toch eerder een paar keer ‘op zijn bek moeten laten gaan’? Zou hij het dan wel geleerd hebben? Wij weten vrij zeker van niet. En nu met het begin van zijn studie willen wij hem zeker niet laten struikelen. We willen juist graag dat hij nu eindelijk een succeservaring heeft.
Maar herkenbaar, het doorlopen aan jezelf twijfelen als ouder.
Jonagold, als mensen tegen mij zeggen “Je moet hem ook op zijn bek laten gaan, dan leert hij het wel” (en natuurlijk gebeurt dat, mensen zeggen zo veel) antwoord ik meestal “Ja, en laat een blinde gewoon tegen bomen lopen en van trappen vallen, dan leert hij het wel.” Maar al val je duizend keer van de trap dan kun je nog steeds niet zien. Ik gun jouw zoon (en alle andere en hun ouders) eerst een succeservaring met zijn studie. Daarna kun je weer verder zien. Heeft hij een ambulant begeleider of staat hij daar voor open?
Succes ervaringen zijn zo belangrijk. Maar wel als hij het gevoel heeft dat hij het zelf heeft gedaan. Dus je kan zeker wel helpen, zo lang hij de succeservaring maar wel ervaart voor zichzelf. Dus benadruk vooral wat hij wel zelf heeft gedaan, hoe klein ook.
AlisonH schreef op 15-08-2023 om 16:52:
[..]
Jonagold, als mensen tegen mij zeggen “Je moet hem ook op zijn bek laten gaan, dan leert hij het wel” (en natuurlijk gebeurt dat, mensen zeggen zo veel) antwoord ik meestal “Ja, en laat een blinde gewoon tegen bomen lopen en van trappen vallen, dan leert hij het wel.” Maar al val je duizend keer van de trap dan kun je nog steeds niet zien. Ik gun jouw zoon (en alle andere en hun ouders) eerst een succeservaring met zijn studie. Daarna kun je weer verder zien. Heeft hij een ambulant begeleider of staat hij daar voor open?
Ja, precies. Maar je wordt wel een beetje moedeloos af en toe als het na zoveel jaar duwen, trekken, voorleven (overzichten en afvinklijstjes maken) nog niet wil lukken. Hij zelf natuurlijk ook, dat snappen we. Dus dan zuchten we (buiten zijn beeld!) even diep, zeg ik mijn afspraken af en gaan we samen aan de slag.
Hij is alleen ook nog eens heel erg goed in niet willen zien wat er wél lukt. Aaargh…
Pief schreef op 15-08-2023 om 16:56:
Succes ervaringen zijn zo belangrijk. Maar wel als hij het gevoel heeft dat hij het zelf heeft gedaan. Dus je kan zeker wel helpen, zo lang hij de succeservaring maar wel ervaart voor zichzelf. Dus benadruk vooral wat hij wel zelf heeft gedaan, hoe klein ook.
Zie wat ik hierboven schreef. Ik prijs hem de hemel in, als hij wat heeft geregeld of opgepakt. Maar hij wijst er dan altijd op dat het hem niet alleen lukt. Wij maken daar dan ‘nog’ van. Maar hij wil het ‘gewoon’ zelf kunnen. Acceptatie is bij hemzelf nog een dingetje.
Jonagold schreef op 15-08-2023 om 17:59:
[..]
Ja, precies. Maar je wordt wel een beetje moedeloos af en toe als het na zoveel jaar duwen, trekken, voorleven (overzichten en afvinklijstjes maken) nog niet wil lukken. Hij zelf natuurlijk ook, dat snappen we. Dus dan zuchten we (buiten zijn beeld!) even diep, zeg ik mijn afspraken af en gaan we samen aan de slag.
Hij is alleen ook nog eens heel erg goed in niet willen zien wat er wél lukt. Aaargh…
Dat herken ik wel. Alles. Ik snap het ook wel, zeker als iedereen om je heen dingen moeiteloos doet.