gespreksvaardigheid kinderen
Van de week in het nieuws:
'Kinderen kunnen aan het einde van de basisschool steeds minder goed een gesprek voeren. Hun gespreksvaardigheid is de afgelopen jaren flink afgenomen, blijkt uit onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs. In het schooljaar 2016-2017 haalde 87 procent van de leerlingen in groep 8 het basisniveau 1F, in 2024 gold dat nog voor 69 procent. Op niveau 1F kunnen ze een gesprek voeren over alledaagse onderwerpen.'
Naar mijn idee zijn er op huis-tuin-keukengebied minder oefenmomenten dan voorheen.
Als er in de schooltijd van mijn kinderen een sponsoractie was, voor school of club, gingen ze naar buren en bekenden met hun lijstje - nu regelen ouders dat met een app.
Boodschappen halen ouders veelal zelf, kinderen worden er minder vaak op uit gestuurd - of ze gaan met een pasje langs de zelfscanner.
Woningen hebben zelden meer een vaste telefoon, waardoor kinderen die niet meer opnemen en praten met de beller - de ouders worden direct benaderd op hun persoonlijke 06.
Samen aan tafel zonder TV of telefoon, is minder vanzelfsprekend dan het ooit was. Voorlezen wordt zeldzamer nu er altijd filmpjes beschikbaar zijn.
Mensen die samen op straat lopen, zijn veelal een deel van de tijd bezig met hun telefoon, ook als de kinderen met hen mee lopen - minder gesprekskansen.
Dat zijn allemaal geen diepgaande gesprekservaringen, maar alle beetjes helpen. Mij lijkt dat er vooral buiten school winst is te behalen.
Inderdaad, die winst ligt voor mij denk ik ook voor een deel thuis of in de privesfeer. Juist ook voor kinderen jonger dan vier. Gewoon gesprekjes over van alles en nog wat. Samen spelen, spelletje doen etc.
Met kinderen tot vier zou je echt de hele dag moeten praten om het goed te oefenen.
ontzettend eens met TO en sorry, maar heb zeer de behoefte situaties aan te vullen waar je vroeger moest praten en nu niet meer
- de weg vragen, die vind je op je telefoon
- bij de bushalte een praatje maken: iedereen heeft een koptelefoon op
- tegen klein willekeurig kindje in wandelwagen praten; zit met een telefoon of tablet voor zijn neus
- in de bieb vragen waar je je boek over konijnen voor je spreekbeurt kan vinden
Mijn kinderen zijn nu tieners maar die liet ik verplicht zelf in de bieb hun vragen aan een bibliothecaris vragen of in een supermarkt( zelfs als ik het antwoord wist). Hup ga vragen
Ik merk als ik een compleet willekeurig gesprekje met een kind aanknoop op straat bij een halte bijv dat ik door ouders hier raar op wordt aangekeken. ‘Waarom praat jij met mijn kind wat moet je met hem/haar’. En dan ben ik een vrouw van middelbare leeftijd die enkel zegt; zo jij hebt mooie schoenen aan (oid)
Ik krijg hier op het forum vaak opmerkingen over het feit dat ik veel weet van wat mijn kinderen mee bezig zijn. De opdrachten die ze moeten maken, de groepsprocessen die niet zo lekker lopen, de cijfers die ze hebben gehaald en noem het maar op.
Dat komt doordat wij al minstens 16 jaar echt met ze praten. Vooral tijdens de avondmaaltijd werd en wordt er veel gepraat. Hoe pak je iets aan, waar moet je rekening mee houden, ze kunnen met ons over alles praten. De mobieltjes liggen aan de kant en op een enkele uitzondering na is ook de tv uit.
De dingen die jij noemt zie ik om mij heen ook best vaak gebeuren, eten voor de tv en met de mobiel in de hand de kinderen naar school brengen.
Heel jammer voor veel kinderen dat ze in de thuissituatie niet kunnen oefenen met gesprekstechnieken.
Wij hebben een paar jaar de "praatbeker" gehad. In de tijd dat ze nog moeite hadden net op de beurt wachten was dat een item op tafel om aan te geven wie mocht vertellen over zijn dag. Als hij bij je bord stond mocht jij vertellen en vragen van de anderen beantwoorden. Was je verhaal klaar dan schijf de beker een plekje op. Ook wij deden daarin mee. Daar leden ze van dat je soms ook (kort) moest luisteren naar iets wat je niet echt interesseerde. Een kind van 4 snapt nog weinig van elektrotechniek maar moest wel even zijn mond houden als papa het woord had.
Pas kwam zoon (20) niet aan het woord en ging hij de praatbeker uit de kast halen. Was heel grappig.
absor schreef op 05-12-2025 om 16:40:
ontzettend eens met TO en sorry, maar heb zeer de behoefte situaties aan te vullen waar je vroeger moest praten en nu niet meer
- de weg vragen, die vind je op je telefoon
- bij de bushalte een praatje maken: iedereen heeft een koptelefoon op
- tegen klein willekeurig kindje in wandelwagen praten; zit met een telefoon of tablet voor zijn neus
- in de bieb vragen waar je je boek over konijnen voor je spreekbeurt kan vinden
Mijn kinderen zijn nu tieners maar die liet ik verplicht zelf in de bieb hun vragen aan een bibliothecaris vragen of in een supermarkt( zelfs als ik het antwoord wist). Hup ga vragen
Ik merk als ik een compleet willekeurig gesprekje met een kind aanknoop op straat bij een halte bijv dat ik door ouders hier raar op wordt aangekeken. ‘Waarom praat jij met mijn kind wat moet je met hem/haar’. En dan ben ik een vrouw van middelbare leeftijd die enkel zegt; zo jij hebt mooie schoenen aan (oid)
Oh ja, helemaal mee eens!
De weg vragen doe ik nog weleens, geen wifi onderweg (eigen keus). En dan is de aangesprokene altijd verheugd me te helpen 😁. Met z’n telefoon, want veel mensen hebben weinig idee waar ze rondlopen, mede dankzij Google 🤓
Vandaag spontaan een jochie aangesproken die met z’n PSV surprise onderweg was naar huis. Werd een leuk gesprekje.
Hier 1 tiener die verbaal heel sterk is en tegen iedereen kletst over van alles, al vanaf dat hij klein was.
En 1 tiener die echt moeite daarmee heeft, hij heeft ass en gaat situaties het liefst uit de weg.
Maar merk dat hij inmiddels wat vrijer word.
Mam: heb nog even met een klasgenoot staan kletsen, heel fijn om dat juist van hem eens te horen
Dat zijn allemaal geen diepgaande gesprekservaringen, maar alle beetjes helpen. Mij lijkt dat er vooral buiten school winst is te behalen.
idd, vooral buiten school veel te oefenen! Het nieuwsbericht gaf juist aan dat scholen hiervoor in actie zouden moeten komen. Ik dacht toen echt, ja, tuurlijk, gooi dat ook nog maar bij hen op t bordje!
Ik vind het toch wel apart. De meeste kinderen die ik ken, kunnen prima een gesprek voeren. Nu zijn die van mij nog van de generatie die niet al op hun 1e een iPad onder hun neus kregen, maar ook bonuskleinzoon van (nog geen) 3 kletst de oren van je hoofd. Nu heb ik ook wel het idee dat dat een slim jongetje is, hij maakt zinsconstructies die een 6-jarige niet zouden misstaan.
MMcGonagall schreef op 05-12-2025 om 22:34:
Ik vind het toch wel apart. De meeste kinderen die ik ken, kunnen prima een gesprek voeren. Nu zijn die van mij nog van de generatie die niet al op hun 1e een iPad onder hun neus kregen, maar ook bonuskleinzoon van (nog geen) 3 kletst de oren van je hoofd. Nu heb ik ook wel het idee dat dat een slim jongetje is, hij maakt zinsconstructies die een 6-jarige niet zouden misstaan.
Tja, als school zien wij alles voorbij komen. En dan zie je dus ook de enorme verschillen. Er komen kleuters binnen die nauwelijks nog kunnen praten. Als je ze hoort, schat je hun leeftijd op jonger dan drie.
Kinderen die mondeling nog geen goede zin kunnen formuleren, kunnen vaak ook geen behoorlijke zijn op papier krijgen. In groep vijf kinderen die nog geen drie samenhangende zinnen op papier krijgen over de meest eenvoudige onderwerpen. Verslagje over pietengym van drie zinnen kreeg meer dan de helft nog niet voor elkaar.
Zinsbouw in spraak loopt meestal voor op de schriftelijke capaciteiten. De kinderen die het niet kunnen vertellen, kunnen het ook niet opschrijven.
Rekenenisleuktaalook schreef op 05-12-2025 om 22:53:
[..]
Tja, als school zien wij alles voorbij komen. En dan zie je dus ook de enorme verschillen. Er komen kleuters binnen die nauwelijks nog kunnen praten. Als je ze hoort, schat je hun leeftijd op jonger dan drie.
Kinderen die mondeling nog geen goede zin kunnen formuleren, kunnen vaak ook geen behoorlijke zijn op papier krijgen. In groep vijf kinderen die nog geen drie samenhangende zinnen op papier krijgen over de meest eenvoudige onderwerpen. Verslagje over pietengym van drie zinnen kreeg meer dan de helft nog niet voor elkaar.
Zinsbouw in spraak loopt meestal voor op de schriftelijke capaciteiten. De kinderen die het niet kunnen vertellen, kunnen het ook niet opschrijven.
Blijft dat dan? Mijn ervaring is dat de verschillen het grootst zijn bij kleuters. Ik kan me voorstellen dat de huidige generatie middelbaar scholieren slechter is in schrijven omdat ze alles met AI doen. Ik werd er vanavond van beschuldigd dat mijn gedicht met Chat GPT was gemaakt. Dat heb ik letterlijk nog nooit gebruikt (maar fijn dat ik het toch beter kan).
MMcGonagall schreef op 05-12-2025 om 23:06:
[..]
Blijft dat dan? Mijn ervaring is dat de verschillen het grootst zijn bij kleuters. Ik kan me voorstellen dat de huidige generatie middelbaar scholieren slechter is in schrijven omdat ze alles met AI doen. Ik werd er vanavond van beschuldigd dat mijn gedicht met Chat GPT was gemaakt. Dat heb ik letterlijk nog nooit gebruikt (maar fijn dat ik het toch beter kan).
De verschillen zijn bij kleuters het grootst inderdaad, maar ook daarna. Ik heb soms geen idee wat kinderen nu verteld hebben als ze over hun vakantie mogen vertellen. Ze vertellen het aan je alsof je erbij was en de helft al weet.
Vertellen niet waar ze waren, maar meteen iets over waar ze waren. Bijvoorbeeld als openingszin: Er was een heel groot zwembad bij. Waarbij?
Rekenenisleuktaalook schreef op 05-12-2025 om 23:18:
[..]
De verschillen zijn bij kleuters het grootst inderdaad, maar ook daarna. Ik heb soms geen idee wat kinderen nu verteld hebben als ze over hun vakantie mogen vertellen. Ze vertellen het aan je alsof je erbij was en de helft al weet.
Vertellen niet waar ze waren, maar meteen iets over waar ze waren. Bijvoorbeeld als openingszin: Er was een heel groot zwembad bij. Waarbij?
Dat is toch niet gek? Dat zwembad heeft het meeste indruk gemaakt. Zeker bij basisschoolleerlingen zal dat zijn wat ze vertellen.
TineWinkel schreef op 05-12-2025 om 21:34:
Dat zijn allemaal geen diepgaande gesprekservaringen, maar alle beetjes helpen. Mij lijkt dat er vooral buiten school winst is te behalen.
idd, vooral buiten school veel te oefenen! Het nieuwsbericht gaf juist aan dat scholen hiervoor in actie zouden moeten komen. Ik dacht toen echt, ja, tuurlijk, gooi dat ook nog maar bij hen op t bordje!
Mondelinge taalvaardigheid, waaronder gespreksvoering, zijn officieel vastgestelde leerlijnen waar iedere school mee moet werken in een opbouw vanaf groep 1.
Er zijn nou eenmaal zaken die wel degelijk 'op het bordje van de school' horen, hoewel ouders met hun eigen taalvaardigheid een stevige ondergrond kunnen bieden. Dat betekent niet dat leerlingen met minder taalvaardige ouders op school niets of minder hoeven te leren aan gespreksvoering. Ik zou zeggen: zet daar de beste leerkrachten op.
Ik snap niet dat ouders zo laks zijn geworden dat ze nog geen eens met hun kinderen praten. En ik vind het schokkend dat kinderen nu niet alleen slechter kunnen lezen, schrijven en rekenen, maar ook nog eens slechter hun gevoelens kunnen verwoorden. Nederland is een kenniseconomie! Waar is al die kennis gebleven? Wat is er mis met deze generatie ouders?
Rosemary00 schreef op 06-12-2025 om 07:39:
Ik snap niet dat ouders zo laks zijn geworden dat ze nog geen eens met hun kinderen praten. En ik vind het schokkend dat kinderen nu niet alleen slechter kunnen lezen, schrijven en rekenen, maar ook nog eens slechter hun gevoelens kunnen verwoorden. Nederland is een kenniseconomie! Waar is al die kennis gebleven? Wat is er mis met deze generatie ouders?
Niet zo generaliseren zeg! Er zijn ook nog wel ouders die het wel goed doen.
Mijn buurjongetje van 3 kan op zijn niveau keurig vertellen wat hij heeft gedaan/ gaat doen, tenminste als ik de vragen stel op zijn niveau.
Op zo'n jonge leeftijd is dat wel van belang, dat je geen gesprek gaat voeren over dingen waar hij nog niks van weet en je moet als ouder/juf/gesprekspartner gerichte vragen stellen. De peuterjuf die aan een driejarige met een hand in dik verband vraagt: Wie heeft dat gedaan? En wijst naar het verband. Krijgt als antwoord papa!
Ja papa heeft dat verband om zijn hand/ vinger gedraaid. Dat de driejarige zelf met zijn hand tussen het scharnier van een keukenkastje zat toen hij op ontdekkingstocht was dat vertelt hij niet. Dan moet je vragen: Wat is er gebeurd? Dan heb je meer kans dat de 3 jarige het juiste verhaal weet te reproduceren.
Mugske schreef op 05-12-2025 om 23:42:
[..]
Dat is toch niet gek? Dat zwembad heeft het meeste indruk gemaakt. Zeker bij basisschoolleerlingen zal dat zijn wat ze vertellen.
Ja, dat snap ik. Ze willen over dat zwembad vertellen. Alleen 'er' aan het begin van de eerste zin, suggereert dat er al eerder is verteld waar ze waren. Dat je eerst vertelt waar je was is een stukje gespreksvaardigheid dat ze inmiddels zouden moeten beheersen.
Ergens ligt de lat heel laag als we dit soort gesprekjes dus 'niet gek' vinden.
Als ouders weet je waar je kind was meestal, maar door naar de reeds bekende info te vragen leren kinderen dit. Doen wij op school natuurlijk ook.
Verder is herhalen wat je kind zegt, in goede zinnen, met juiste woorden heel belangrijk voor taalverwerving. Elke kromme zin, goed teruggeven.