Langs de nieuwe zijderoute
Centraal-Azië was ooit het knooppunt van de wereldhandel. Nu horen we er weinig van, terwijl het er wemelt van de intrigerende verhalen. In deze zesdelige serie gaan Ruben Terlou en Jelle Brandt Corstius daarnaar op zoek.
Oezbekistan, Tadzjikistan, Kazachstan, Kirgistan en Pakistan. Het zijn landen die ooit de Oude Zijderoute, hét handelscentrum van de wereld, vormden. De meeste westerlingen hebben tegenwoordig andere associaties bij Centraal-Azië: veel olie en gas, lang zittende tirannen, en gewelddadige stepperegio’s bewoond door ongecultiveerde types (met dank aan Sacha Baron Cohen’s alter ego Borat).
Grootmachten van de wereld zijn opnieuw geïnteresseerd in het gebied, dat door sommigen zelfs het 'nieuwe centrum van de wereld' wordt genoemd.
Er is een groot spel gaande waarbij China en Rusland hun grip op landen als Kazachstan, Oezbekistan en Tadzjikistan proberen te verstevigen.
Er worden grootse energie- en infrastructurele projecten opgetuigd en China steekt miljarden in de aanleg van haar ‘Nieuwe Zijderoute’ die dwars door landen als Kazachstan en Pakistan loopt. China wint snel aan invloed, want wie controle heeft over de zijderoute, bepaalt de geschiedenis.
Ruben ontmoet bijvoorbeeld uit China gevluchte Kazachen, die een verschrikkelijke tijd hebben doorgebracht in 'heropvoedingskampen'.
Jelle spreekt onder meer een van de talloze Russische mannen die naar Kazachstan zijn gevlucht. Leidt de intocht van meer dan een miljoen Russen tot spanningen?
Langs de nieuwe zijderoute is t/m 9 april elke zondag om 20.20 uur te zien op NPO 2 en op NPO Start.
aflevering 1: de sheriff en de bankier zondag 5 maart, 20.20 uur op NPO 2
De eerste aflevering beginnen Ruben Terlou en Jelle Brandt Corstius in Samarkand, een stad in Oezbekistan. Samarkand was ooit een belangrijk knooppunt langs de oude zijderoute, nu vindt er misschien wel de grootste politieke top van het jaar plaats. Het is de bijeenkomst van de SCO (Shanghai Cooperation Organization), waarin veel Aziatische landen zich hebben verenigd.
De leiders die er komen vertegenwoordigen meer dan de helft van de wereldbevolking. Westerse leiders zijn er niet te bespeuren, maar Vladimir Poetin en Xi Jinping zijn er wel bij. De luxueuze setting van de top contrasteert sterk met de dagelijkse realiteit in veel Centraal Aziatische landen. Vanuit Samarkand trekken Jelle en Ruben verder de regio in.
Ruben reist over de spectaculaire Karakoram Highway van Pakistan, aangelegd door de Chinezen in de 70-er jaren en symbolisch voor de diepe vriendschap tussen beide landen. Hij heeft een bijzondere ontmoeting met de man die zijn hele leven wijdt aan de zorg voor de graven van de overleden Chinese wegwerkers.
Maar ook reist Ruben naar Tadzjikistan, een land dat exemplarisch is voor Centraal-Azië. Ingeklemd tussen twee grootmachten, Rusland en China. Het oude Sovjetgevoel wordt nog altijd gekoesterd. Maar China staat ondertussen flink aan de poort te rammelen met een zak geld.
Jelle bezoekt in Oezbekistan een uraniummijn, die sloot toen de Sovjet-Unie uit elkaar viel. De oud-directeur van de mijn groeide op in de Sovjettijd. Samen met veel van zijn generatiegenoten treurt hij nog altijd over het verdwijnen van de Sovjet-Unie.
aflevering 2: schoondochters en soldaten zondag 12 maart, 20.20 uur op NPO 2
Hoe is het om jong te zijn in een land dat zelf nog maar net op eigen benen staat? Is er ruimte om te dromen over je toekomst? Voor jonge bruiden in Oezbekistan is dat nog maar de vraag.
Jelle woont een cursus bij waar schoondochters leren hoe ze zich moeten gedragen bij hun nieuwe familie. Na de bruiloft is de schoonmoeder de baas van de bruid, en ben je voorgoed eigendom van de andere familie.
In Tadzjikistan zijn het de jongens die bang zijn; zij worden op grote schaal ontvoerd door het leger, waar extreme ontgroeningsrituelen heersen. En niet allemaal komen ze daar levend weer uit. Ruben spreekt een moeder die het verminkte lichaam van haar zoon terug kreeg.
Het contrast kan niet groter als hij ook een jonge voetballer ontmoet die net geselecteerd is voor het Tadzjieks nationaal elftal. In tegenstelling tot veel jonge mannen in het arme Tadzjikistan die naar Rusland trekken als gastarbeider, droomt deze voetballer van een glorieuze carrière op het wereldtoneel.
aflevering 3: herwonnen vrijheid zondag 19 maart, 20.20 uur op NPO 2
Als je land bijna honderd jaar bezet is geweest door Rusland, is die erfenis dan nog uit te wissen? Hoe vind je oude tradities weer terug, het leven zoals je voorouders dat ooit leidden? In deze aflevering zien Ruben en Jelle hoe de landen in Centraal-Azië een eigen identiteit proberen te ontwikkelen tussen de twee grootmachten Rusland en China.
Jelle brengt de nacht door in een traditionele joert in Kirgistan. De Kirgiezen zijn van oorsprong een nomadenvolk, maar tijdens de overheersing van de Sovjet-Unie werden ze gedwongen om vee af te staan en moesten ze in steden gaan wonen. Nu kiezen jonge Kirgiziërs weer bewust voor het nomadenbestaan.
Ruben gaat op onderzoek in Kazachstan, waar hij Kazachen spreekt die in de beruchte heropvoedingskampen in China zaten. Bij die kampen denken de meeste mensen aan Oeigoeren. Maar er worden ook ándere moslimminderheden naartoe gestuurd, om hen te veranderen in een soort Chinese modelburgers.
Ik heb de eerste twee afleveringen bekeken en vind het een hele goede en fascinerende documentaire serie echt het kijken waard.
Tuinfluiter schreef op 19-03-2023 om 20:34:
Ik heb de eerste twee afleveringen bekeken en vind het een hele goede en fascinerende documentaire serie echt het kijken waard.
Ik heb de eerste aflevering gemist, ga deze nog wel terug kijken. Vorige aflevering was ook indrukwekkend om te zien. Het intrigeert mij hoe de wereld soms in elkaar zit zowel de goede als de minder fijn zaken.
In de eerste aflevering krijg je een goed beeld hoe de machtsverhoudingen in dat gebied zijn. Je begrijpt dan bepaalde internationale verhoudingen beter. Je leert er echt iets van. Deel drie kijk in dinsdag samen met mijn man hij vind het ook erg interessant en we praten over zo'n serie altijd uitgebreid na.
Vind het heel knap gemaakt door de beide heren.
Tuinfluiter schreef op 19-03-2023 om 20:56:
In de eerste aflevering krijg je een goed beeld hoe de machtsverhoudingen in dat gebied zijn. Je begrijpt dan bepaalde internationale verhoudingen beter. Je leert er echt iets van. Deel drie kijk in dinsdag samen met mijn man hij vind het ook erg interessant en we praten over zo'n serie altijd uitgebreid na.
Vind het heel knap gemaakt door de beide heren.
Van Ruben Terlouw heb ik eerder zijn programma’s over China gezien. Dat was ook goed in elkaar gezet. Het helpt hem erg goed dat hij ook Chinees spreekt.
die serie maakt me zo blij dat ik in Nederland woon. Echt geen fijn gebied, zeker niet voor vrouwen. Mooie serie.
Mooie serie, gruwelijke verhalen.
MidasWolf schreef op 19-03-2023 om 21:11:
[..]
Van Ruben Terlouw heb ik eerder zijn programma’s over China gezien. Dat was ook goed in elkaar gezet. Het helpt hem erg goed dat hij ook Chinees spreekt.
Heb ik ook gekeken vond ik ook een goede serie.
de vpro heeft dit echt weer zo mooi gemaakt. Ik begreep van een vriendin dat zij echt veel lidmaatschapsgeld in dit soort series stoppen. Met name in het voorwerk. De juiste verhalen zoeken, de juiste mensen en locaties, ook tegenspraak zoeken en echt makers vrije ruimte geven. Ik ben toen lid geworden. Het kostte minder dan de gemiddelde streamingdienst per jaar kost en ik vind het zo belangrijk dat dit soort verhalen verteld worden.
En Jelle eindelijk weer voor de camera. Blij dat hij het weer durft na alle shit die hij over zich heen heeft gekregen. Zo kundig en zoveel kennis… nou ja, hartjes dus.
onder de douche stond ik nog even na te denken wat het voor mij zo bijzonder maakt. En volgens mij is dat dat het wel kritisch is, maar ook liefdevol. En vooral kritisch op de (geo)politieke systemen en niet zo op de mensen zelf. Die altijd respectvol en geïnteresseerd benaderd worden.
Hele indrukwekkende serie.
Indrukwekkende en tegelijkertijd een beklemmende serie.
Wat zijn mensen toch wreed. Het maakt me weer eens heel dankbaar. Dankbaar dat ik, als vrouw, in Nederland leef.
Ik kijk ook en sluit me aan bij Wollstonecraft.
Prachtig gemaakt, heel boeiend.