Jip en Janneke....
Ik vroeg me af hoe jullie hier tegenover staan.
Laatst sprak ik mijn buurvrouw. Zij is een stuk jonger dan ik (eind 30, zoiets) en heeft 2 jonge kinderen van 5 en 7. We stonden even te kletsen over van alles en nog wat en over haar kinderen en school enz. Toen hadden we het ook even over lezen en voorlezen. Zij vertelde toen, behoorlijk verontwaardigd, dat haar moeder haar kinderen voorleest uit Jip en Janneke (die moeder had die boekjes nog van vroeger) en dat de oudste daar bij oma ook zelf wel eens uit leest. Ze was echt best pissig daarover, want ze vond het ouderwets en niet geëmancipeerd en dat haar kinderen hierdoor verkeerde ideeën enzo zouden kunnen krijgen. Ikzelf vond het eigenlijk nogal overdreven, maar heb daar niet echt op gereageerd. Behalve iets in de trant van 'ach, de andere kant is, dat ze de verhaaltjes leuk vinden en zo wellicht plezier in lezen krijgen en dat is ook wat waard'.
Toen ik daar later nog eens over nadacht (in eerste instantie met de gedachte: Zie ik iets over het hoofd, denk ik hier iets te makkelijk over. Vooral omdat zij er zo'n punt van maakte), vond ik het eigenlijk steeds gekker en vooral ook nogal kortzichtig. Het is toch eigenlijk ook een stukje geschiedenis dat ze op die manier mee krijgen. Iets wat je als ouder ook kunt aangrijpen om daar wat verder over te vertellen tijdens het voorlezen. Toen en nu. Als ze vragen wat, bijv., een kolenkachel is, kun je vertellen dat men dat vroeger vaak had, hoe dat, ongeveer, werkte. Dat mensen toen vaak nog helemaal geen centrale verwarming hadden, dus andere manieren had om hun kamer warm te krijgen. Dat we nu weten, dat dat, naast minder efficiënt en minder praktisch, ook nadelen had ivm de vieze lucht die in de kamer komt. Maar dat er toen simpelweg nog geen andere methoden waren, dus je moest wel. En mensen wisten toen niet beter, wisten toen ook minder over vieze lucht enzo.
En wat betreft de emancipatie (moeder was altijd thuis). Toch een mooi moment om te vertellen over toen en nu. Toen: Het huishouden was sowieso veel bewerkelijker, omdat er veel minder apparatuur was en de apparatuur die er was ook minder kon. We eten niet zoveel in allerlei bewerkte vorm konden kopen, ook niet geschild, gesneden enz enz, geen eten konden bestellen, geen kant en klare gerechten, dus veel meer werk. Kun je overigens direct er ook nog even bij vertellen, dat al dat kant en klare en bewerkte eigenlijk ook helemaal niet zo goed is 
. En vooral kun je ook vertellen, dat toentertijd, men vond dat moeders voor thuis waren en dat vaders het geld verdienden. Dat we daar nu heel anders over denken enz.
Kortom: Ik vind het eigenlijk heel kortzichtig en zie juist ook de voordelen van die ouderwetse boekjes. Mooie gelegenheid om te vertellen en dingen uit te leggen. En vooral ook: Als de kinderen die verhaaltjes leuk vinden, wees blij, het stimuleren in leesplezier is juist zo belangrijk.
Hoe kijken jullie daar tegenaan?
AnnaPollewop schreef op 10-11-2025 om 10:07:
[..]
Pijnlijk aan die boeken vind ik alleen wel dat vrouwen in die tijd helemaal geen ruimte hadden om hun eigen leven te leiden. Bij wet waren ze ingeperkt. Een eigen bankrekening, een baan, een huis was allemaal helemaal niet mogelijk. En het is makkelijk om je schouders op te halen over hoe achterlijk dat toen was, maar het is niet zo lang geleden en niet zo ver weg en voor je Jan Jansen zegt zitten we weer midden in de verboden voor vrouwen om zelfstandig te zijn.
En dat wordt dan allemaal verkocht onder het motto "vrouwen willen eigenlijk liever zorgen en thisblijven en niet zelfstandig zijn" maar als dat zo is, waarom zijn er dan zoveel wetten en verordeningen nodig om die vrouwen thuis te houden, niet te scholen, geen zelfstandigheid te geven?
Ik heb niks tegen oude kinderboeken, maar ik zie ze ook wel als een waarschuwing. En ik vind het vrij krom dat alles over mensen met kleur absoluut niet meer mag (terecht hoor!) maar dat je over vrouwen nog altijd de meest beperkende clichés rond mag strooien. Want "we weten allemaal dat er verschil is tussen mannen en vrouwen". Yeah right.
Dat ben ik met je eens, maar in die boeken staat toch helemaal niet expliciet beschreven dat vrouwen zulke dingen niet mogen? Het geeft alleen een beeld weer van hoe de dingen toentertijd gingen. Moeders waren thuis, vaders gingen werken, op de fiets, want mensen hadden geen auto, het huis werd warm gestookt met een kolenkachel.
En Jip en Janneke hadden bij mijn weten geen broers en zussen, terwijl in die tijd gezinnen vaak erg groot waren. Dat vind ik dan wel weer de tijd vooruit.
MamaE schreef op 10-11-2025 om 11:31:
[..]
Dat ben ik met je eens, maar in die boeken staat toch helemaal niet expliciet beschreven dat vrouwen zulke dingen niet mogen? Het geeft alleen een beeld weer van hoe de dingen toentertijd gingen. Moeders waren thuis, vaders gingen werken, op de fiets, want mensen hadden geen auto, het huis werd warm gestookt met een kolenkachel.
En Jip en Janneke hadden bij mijn weten geen broers en zussen, terwijl in die tijd gezinnen vaak erg groot waren. Dat vind ik dan wel weer de tijd vooruit.
Ja het is een beeld van hoe het was en vaak nog is. Laatst vond ik een leuk boekje van zo'n 70 jaar oud en ik kocht het omdat het de naam droeg van een vriendin van me. Toen ik het opensloeg, schrok ik: er stond "Maar zijn die zwartjes niet veel te dom om dat te leren?". Wow echt in your face. Ik gaf het boekje aan de vriendin met de disclaimer dat ik wel schrok. En toch werd er gewoon in beschreven hoe het toen was: de mensen van kleur waren onderhorig en de witte mens was de baas. Toch zou ik het boekje echt niet aan mijn buurjongetje van kleur durven voorlezen. Aan mijn eigen kind? Hm, ik zou wel mijn schrik en verontwaardiging laten blijken "moet je kijken wat erg'. Want ja, als je specifieke rolpatronen 'die nu eenmaal zo zijn/waren' onbenoemd laat, bevestig je ze dus.
Picunia schreef op 09-11-2025 om 21:59:
Kennen jullie Prelientje-net op tijd nam zij de leiding, flinke meid- nog? Ook Annie M.G. Schmidt.
Nou inderdaad! Prelientje is onlangs opnieuw uitgegeven, een paar van die kleine boekjes in één band, hardcover.
Nu de drie stouterdjes nog.Verven, vissen, voetballen, en de groentewagen (zonder paard, dat valt mee) heb ik nog in een oude doos. In die tijd deed moeder de was (in veel gezinnen nog steeds, biecht maar op! ) en op der achterkant van het boekje staat te lezen: 'Beste kinderen, er zijn 8 verschillende verhaaltjes zoals deze. Moeder krijgt steeds zo'\n mooi boekje bij een bus ATA-super. Zorg, dat je ze allemaal krijgt. Veel plezier met lezen. '
Dat is nog 'es wat anders dan allerlei minibeestjes en andere frutsels bij de kassa. Maar een bus ATA - wat zou dat wezen??
AnnaPollewop schreef op 10-11-2025 om 10:07:
[..]
Pijnlijk aan die boeken vind ik alleen wel dat vrouwen in die tijd helemaal geen ruimte hadden om hun eigen leven te leiden. Bij wet waren ze ingeperkt. Een eigen bankrekening, een baan, een huis was allemaal helemaal niet mogelijk. En het is makkelijk om je schouders op te halen over hoe achterlijk dat toen was, maar het is niet zo lang geleden en niet zo ver weg en voor je Jan Jansen zegt zitten we weer midden in de verboden voor vrouwen om zelfstandig te zijn.
En dat wordt dan allemaal verkocht onder het motto "vrouwen willen eigenlijk liever zorgen en thisblijven en niet zelfstandig zijn" maar als dat zo is, waarom zijn er dan zoveel wetten en verordeningen nodig om die vrouwen thuis te houden, niet te scholen, geen zelfstandigheid te geven?
Ik heb niks tegen oude kinderboeken, maar ik zie ze ook wel als een waarschuwing. En ik vind het vrij krom dat alles over mensen met kleur absoluut niet meer mag (terecht hoor!) maar dat je over vrouwen nog altijd de meest beperkende clichés rond mag strooien. Want "we weten allemaal dat er verschil is tussen mannen en vrouwen". Yeah right.
Ik geloof er niets van dat het onder dat motto wordt verkocht. Sommige boeken zijn nu eenmaal heel bekend, en daar is na zo'n halve eeuw kennelijk nog steeds vraag naar.
Kind kan dan denken: wat een verschil met vroeger. Ik ben blij dat ik nu leef. Voor zover een kind daar over nadenkt.
Ik weet niet tot in hoeverre iets over hekserij en bijv. geen stemrecht in kinderboeken staat. Waarschijnlijk niet veel. Maar volgens mij is er geen kind dat zou denken: we moeten terug naar de tijd. Maar juist: jee, wat een tijd, ben blij dat ik nu leef.
Als je het over de langere periode ziet, dan zie je juist dat er enorm veel vooruitgang is in de laatste eeuw. Nooit zijn dingen sneller gegaan dan nu.
En om nu te doen of hebben dingen niet bestaan lijkt me wat gek. En voor de mensen die denken dat we nu in een moderne tijd leven, je kinderen gaan je over pakweg 30 jaar ook weer ouderwets vinden. Dat is van alle tijden.
MRI schreef op 10-11-2025 om 11:50:
[..]
Ja het is een beeld van hoe het was en vaak nog is. Laatst vond ik een leuk boekje van zo'n 70 jaar oud en ik kocht het omdat het de naam droeg van een vriendin van me. Toen ik het opensloeg, schrok ik: er stond "Maar zijn die zwartjes niet veel te dom om dat te leren?". Wow echt in your face. Ik gaf het boekje aan de vriendin met de disclaimer dat ik wel schrok. En toch werd er gewoon in beschreven hoe het toen was: de mensen van kleur waren onderhorig en de witte mens was de baas. Toch zou ik het boekje echt niet aan mijn buurjongetje van kleur durven voorlezen. Aan mijn eigen kind? Hm, ik zou wel mijn schrik en verontwaardiging laten blijken "moet je kijken wat erg'. Want ja, als je specifieke rolpatronen 'die nu eenmaal zo zijn/waren' onbenoemd laat, bevestig je ze dus.
Zoiets ontdekte ik onlangs ook. Dat is meer schrikken dan moeders die thuis altijd de was doen!
(en ik denk dat mensen van kleur het gevoel dat dat oude boekje uitstraalt nog weleens ervaren. Denk aan de situatie in bv Australië waar de inheemse bevolking nog steeds een moeilijke positie heeft. Heel heel triest en ontmoedigend. Hoe komen we daar vanaf.)
Wilgenkatje- schreef op 10-11-2025 om 12:34:
[..]
Dat is nog 'es wat anders dan allerlei minibeestjes en andere frutsels bij de kassa. Maar een bus ATA - wat zou dat wezen??
Als ik googel kom ik op Amerikaanse wapens en/of een paspoort voor je handelsgoederen.
😄
AnnaPollewop schreef op 10-11-2025 om 10:07:
[..]
Pijnlijk aan die boeken vind ik alleen wel dat vrouwen in die tijd helemaal geen ruimte hadden om hun eigen leven te leiden. Bij wet waren ze ingeperkt. Een eigen bankrekening, een baan, een huis was allemaal helemaal niet mogelijk. En het is makkelijk om je schouders op te halen over hoe achterlijk dat toen was, maar het is niet zo lang geleden en niet zo ver weg en voor je Jan Jansen zegt zitten we weer midden in de verboden voor vrouwen om zelfstandig te zijn.
En dat wordt dan allemaal verkocht onder het motto "vrouwen willen eigenlijk liever zorgen en thisblijven en niet zelfstandig zijn" maar als dat zo is, waarom zijn er dan zoveel wetten en verordeningen nodig om die vrouwen thuis te houden, niet te scholen, geen zelfstandigheid te geven?
Ik heb niks tegen oude kinderboeken, maar ik zie ze ook wel als een waarschuwing. En ik vind het vrij krom dat alles over mensen met kleur absoluut niet meer mag (terecht hoor!) maar dat je over vrouwen nog altijd de meest beperkende clichés rond mag strooien. Want "we weten allemaal dat er verschil is tussen mannen en vrouwen". Yeah right.
Ja dat ben ik ook helemaal met je eens hoor. Daarom zei ik in mijn eerste reactie ook al dat we beter aandacht kunnen besteden aan het bestrijden van de Andrew Tate's van deze wereld. Daar schuilt meer gevaar in dan in Jip en Janneke.
Wilgenkatje- schreef op 10-11-2025 om 12:38:
[..]
Zoiets ontdekte ik onlangs ook. Dat is meer schrikken dan moeders die thuis altijd de was doen!
(en ik denk dat mensen van kleur het gevoel dat dat oude boekje uitstraalt nog weleens ervaren. Denk aan de situatie in bv Australië waar de inheemse bevolking nog steeds een moeilijke positie heeft. Heel heel triest en ontmoedigend. Hoe komen we daar vanaf.)
Er zijn nog steeds mensen die de “witte mens“ als superieur beschouwen, daarvoor hoef je niet eens een oud boekje te lezen.
Maar dat is off topic.
Zilver_gray schreef op 10-11-2025 om 12:53:
[..]
Er zijn nog steeds mensen die de “witte mens“ als superieur beschouwen, daarvoor hoef je niet eens een oud boekje te lezen.
Maar dat is off topic.
Maar wel een feit.
Wilgenkatje- schreef op 10-11-2025 om 12:34:
[..]
Dat is nog 'es wat anders dan allerlei minibeestjes en andere frutsels bij de kassa. Maar een bus ATA - wat zou dat wezen??
Vrijevlinder schreef op 10-11-2025 om 09:33:
[..]
Precies. Hier ook zo. Van jongs af aan heb ik een feministische inslag. Dat zat er in. Ondanks de traditionele rolpatronen van mijn ouders en iedereen in mijn omgeving.
Ik heb dus altijd een andere mening gehad en heb dat nu nog steeds, maar ben wel milder geworden.
Ondanks de Jip en Janneke boeken, Pinkeltje, De Vijf, de Kameleonboeken, de Olijke tweeling. Ik heb ze verslonden en er enorm van genoten.
Ik snap niet goed wat er erg is om iets te lezen over hoe het in vroegere tijden was. Ik houd van geschiedenis, dus het is alleen maar leerzaam. Het is nou niet zo dat als je iets leest, dat je dat dan overneemt. Je leest toch zo veel? Juist verschillende kanten van het leven zien maakt dat je een open blik krijgt.
Nou, dat bedoel ik dus. Helemaal precies dat.
Wilgenkatje- schreef op 10-11-2025 om 12:34:
[..]
Nou inderdaad! Prelientje is onlangs opnieuw uitgegeven, een paar van die kleine boekjes in één band, hardcover.
Nu de drie stouterdjes nog.Verven, vissen, voetballen, en de groentewagen (zonder paard, dat valt mee) heb ik nog in een oude doos. In die tijd deed moeder de was (in veel gezinnen nog steeds, biecht maar op! ) en op der achterkant van het boekje staat te lezen: 'Beste kinderen, er zijn 8 verschillende verhaaltjes zoals deze. Moeder krijgt steeds zo'\n mooi boekje bij een bus ATA-super. Zorg, dat je ze allemaal krijgt. Veel plezier met lezen. '
Dat is nog 'es wat anders dan allerlei minibeestjes en andere frutsels bij de kassa. Maar een bus ATA - wat zou dat wezen??
Geen idee wat ATA is. Wel weet ik dat Prelientje te verkrijgen was bij Persil. Mijn schoonouders hadden veel van die boekjes, mijn schoonvader had ze allemaal ingebonden. Geen idee wat er na hun overlijden mee is gebeurd. Leuk dat ze opnieuw zijn uitgegeven. Ga ik naar op zoek. En dan hopen op kleinkinderen.
Dank je, Poezemeisje. Die ga ik kopen (bij de plaatselijke boekhandel).
Picunia schreef op 10-11-2025 om 21:38:
[..]
Geen idee wat ATA is. Wel weet ik dat Prelientje te verkrijgen was bij Persil. Mijn schoonouders hadden veel van die boekjes, mijn schoonvader had ze allemaal ingebonden. Geen idee wat er na hun overlijden mee is gebeurd. Leuk dat ze opnieuw zijn uitgegeven. Ga ik naar op zoek. En dan hopen op kleinkinderen.
Dat heb ik even voor je uitgezocht: dat was een schuurmiddel. https://www.drogeriedepot.nl/reiniging/huishoudelijke-reinigers/ata-scheuer-pulver-pr-025923 (dan moest je wel echt serieus een moeder hebben die veel schoonmaakte, ik doe jaren met schuurpoeder).